Νέα επιστημονική θεωρία για τον αφανισμό των ειδών

Η μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση έμβιων οργανισμών στην ιστορία του πλανήτη μας, που συνέβη μεταξύ της Πέρμιας και της Τριασικής Περιόδου, πριν περίπου 250 εκατ. χρόνια, όταν αφανίστηκαν το 90% των ζώων και των φυτών, είναι πιθανό να προκλήθηκε από την ύπαρξη γιγάντιων λιμνών αλατιού, που απελευθέρωσαν στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες αλογονούχων αερίων, τα οποία μετέβαλαν την ατμοσφαιρική σύνθεση τόσο δραματικά, που η ζωή δεν μπορούσε πια να συνεχιστεί όπως πριν...

Μέχρι τώρα οι επιστήμονες είχαν υποθέσει ότι για τη μαζική καταστροφή ευθύνονταν ηφαιστειακές εκρήξεις, πτώσεις αστεροειδών κ.α. Η νέα θεωρία διατυπώθηκε από διεθνή ομάδα ερευνητών από την Ρωσία, την Αυστρία, τη Ν.Αφρική και τη Γερμανία, και δημοσιεύεται στα «Πρακτικά» της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (Doklady Earth Sciences).

Η νέα θεωρία βασίζεται σε μελέτη των τρεχουσών βιοχημικών και ατμοσφαιρικών διεργασιών και προειδοποιεί ότι θα υπάρξει σταδιακή αύξηση των εκτάσεων ερήμου και λιμνών άλατος στη Γη, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, με συνέπεια να ενταθούν μελλοντικά οι επιπτώσεις των αλογονούχων αερίων, όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν.

Η αφετηρία για τη νέα θεωρία ήταν η ανακάλυψη στο νότο της Ρωσίας και στη Ν.Αφρική ότι οι μικροβιακές διεργασίες στις σημερινές λίμνες άλατος με φυσικό τρόπο παράγουν και απελευθερώνουν άκρως ευμετάβλητους αλογονάνθρακες, όπως χλωροφόρμιο, τριχλωροαιθυλένιο και τετραχλωροαιθυλένιο. Οι επιστήμονες μετέφεραν αυτή τη διαδικασία στην λεγόμενη Θάλασσα Ζεχστάιν, η οποία, πριν περίπου 250 εκατ. χρόνια, βρισκόταν στη σημερινή κεντρική Ευρώπη και κατελάμβανε μια έκταση όση η Γαλλία σήμερα. Η περιοχή αυτή ήταν μια τεράστια επίπεδη «θάλασσα» αλατιού, εκτεθειμένη στο ξηρό κλίμα της ερήμου και στην έντονη ηλιακή ακτινοβλία.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι μόνο από αυτή την περιοχή, στο τέλος της Πέρμιας Περιόδου, απελευθερωνόταν κάθε χρόνο μια τεράστια ποσότητα αλογονούχων αερίων, της τάξης τουλάχιστον του 1,3 εκατ. τόνου τριχλωροαιθυλενίου και άλλου τόσου τετραχλωροαιθυλενίου, καθώς και 1,1 εκατ. τόνου χλωροφορμίου. Οι ποσότητες αυτές είναι πενταπλάσιες από τις αντίστοιχες σημερινές ετήσιες παγκόσμιες βιομηχανικές εκπομπές των ίδιων αερίων (και για το χλωροφόρμιο 20πλάσιες).

Σύμφωνα με τη νέα θεωρία, οι εκπομπές αυτών των αερίων από τη Θάλασσα Ζεχστάιν και από τις άλλες τεράστιες λίμνες άλατος που υπήρχαν πριν 250 εκατ. χρόνια, πυροδότησαν μια πολύπλοκη αλυσίδα ατμοσφαιρικών και χημικών γεγονότων που κατέληξαν στη μεγαλύτερη καταστροφή του πλανήτη.

Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα κινδύνου ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη και η συνεπαγόμενη κλιματική αλλαγή επιτείνουν την ερημοποίηση, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό και τη συνολική επιφάνεια των λιμνών άλατος, πράγμα που σταδιακά μπορεί να οδηγήσει ξανά σε δραματική αύξηση των επικίνδυνων αλογονούχων αερίων στην ατμόσφαιρα, με τις ίδιες τοξικές παρενέργειές τους.