Hλεκτρονικό... "ηδονόμετρο"

Αν είστε ευτυχισμένοι, υπάρχει πλέον τρόπος οι επιστήμονες να το ξέρουν. Χρόνια τώρα, οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι και άλλοι ερευνητές ονειρεύονται μια μηχανή που θα μετρά αντικειμενικά το πιο υποκειμενικό από τα ανθρώπινα συναισθήματα: την ευτυχία. Τώρα, χάρη στους κομπιούτερ και το Ίντερνετ, πιστεύουν ότι βρήκαν μια λύση. Κάπως έτσι προέκυψε το ηλεκτρονικό "ηδονόμετρο"...

Την ιδέα είχαν ο μαθηματικός Πίτερ Ντοντς και ο ειδικός των υπολογιστών Κρις Ντάνφορθ, του πανεπιστημίου του Βερμόντ των ΗΠΑ. Η σχετική επιστημονική εργασία δημοσιεύεται στο περιοδικό μελέτης της ευτυχίας "Journal of Happiness Studies", σύμφωνα με τους "Τάιμς" της Ν.Υόρκης.

Το "ηδονόμετρο" ουσιαστικά είναι ένα πρόγραμμα λογισμικού που παρακολουθεί "αόρατο" τα συναισθήματα που εκατομμύρια άνθρωποι εκφράζουν στο Ίντερνετ μέσω διαφόρων δικτυακών τόπων, ιστολογίων (blogs), στίχων τραγουδιών, μηνυμάτων του Twitter, λόγων των πολιτικών κ.α. Οι αμερικανοί επιστήμονες αξιοποιούν ιδιαίτερα το άφθονο υλικό που συλλέγει ο δικτυακός τόπος www.wefeelfine.org, ο οποίος καταγράφει φράσεις από τα blogs όλου του κόσμου που ξεκινούν με την φράση "αισθάνομαι" (I feel).

Η παρακολούθηση εστιάζεται στην καταγραφή και αξιολόγηση συγκεκριμένων λέξεων και εκφράσεων (στην αγγλική γλώσσα προς το παρόν) που είναι αντιπροσωπευτικές για το συναισθηματικό περιεχόμενο των γραφομένων και την ψυχική διάθεση αυτών που τα γράφουν και τα διακινούν στο διαδίκτυο. Κάθε λέξη και φράση βαθμολογείται σε μια κλίμακα από το 1 ως το 9 (π.χ. "παράδεισος" 8,72, "ματαιότητα" 4,30, "αυτοκτονία" 1,25 κλπ.). Όσο πιο μεγάλο το σκορ, τόσο πιο μεγάλη είναι η ψυχική ευφορία και η ευτυχία.

Βέβαια, το αποτέλεσμα που προκύπτει, έχει νόημα μόνο για ένα μεγάλο αριθμό δεδομένων (λέξεων) και αντικατοπτρίζει όχι την ευτυχία μεμονωμένων ατόμων, αλλά μεγάλων πληθυσμών (μιας πόλης, μιας χώρας ή και όλης της Γης), ιδίως σε συγκεκριμένες περιόδους όπου συμβαίνει κάτι χαρακτηριστικό. Για παράδειγμα, το "ηδονόμετρο" κατέγραψε ότι η εκλογή του Ομπάμα στις ΗΠΑ πέρυσι το Νοέμβριο ήταν η πιο ευτυχισμένη μέρα των Αμερικανών εδώ και τέσσερα χρόνια, ενώ ο θάνατος του Μάικλ Τζάκσον μια από τις πιο δυστυχισμένες μέρες - και όχι μόνο στην Αμερική.

Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, το "εξ αποστάσεως ηδονόμετρο" είναι ουσιαστικά ένα στατιστικό εργαλείο, όπως συμβαίνει με το θερμόμετρο, που μετρά την θερμοκρασία συνολικά και όχι κάθε ενός επιμέρους ατόμου στον αέρα ή σε κάποιο υλικό σώμα.

Μια βασική διαπίστωση του "ηδονόμετρου" είναι ότι οι έφηβοι και γενικότερα οι νέοι είναι εκείνοι που εμφανίζουν κατά μέσο όρο το μικρότερο βαθμό ικανοποίησης και ευτυχίας στη ζωή τους (5,5). Μετά οι άνθρωποι σταδιακά γίνονται όλο και πιο ευτυχισμένοι, ώσπου, όταν αρχίζουν να γερνάνε, η ευτυχία τους μειώνεται ξανά.

Συνολικά, διαπιστώνεται επίσης ότι το αίσθημα ευτυχίας που διαπερνά τη "μπλογκόσφαιρα", έχει αυξηθεί κατά 4% περίπου από το 2005 μέχρι σήμερα. Τα Χριστούγεννα και η Μέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι οι κατ' εξοχήν μέρες του χρόνου (με 6 στην κλίμακα), όπου η διάχυτη ευτυχία στην κοινωνία φθάνει στο αποκορύφωμά της. 'Ανδρες και γυναίκες έχουν περίπου ίδιο "σκορ" ευτυχίας, με ελαφρώς μεγαλύτερο των γυναικών (5,91 έναντι 5,89 των ανδρών).

Μια άλλη αξιοσημείωτη διαπίστωση, που προκύπτει κυρίως από την ανάλυση του συναισθηματικού περιεχομένου εκατοντάδων χιλιάδων τραγουδιών (με τη βοήθεια κυρίως του διαδικτυακού τόπου www.hotlyrics.net), είναι ότι μετά το 1960 οι στίχοι της μουσικής έχουν γίνει κατά μέσο όρο 10% λιγότερο ευτυχισμένοι. Η εξάπλωση μουσικών ειδών όπως το "χαρντ ροκ", το "πανκ" και το "χέβι μέταλ", με τις συχνές επικλήσεις τους σε "μαύρα" αισθήματα και τον εξοβελισμό της λέξης "αγάπη" από το λεξιλόγιο των στίχων τους, έχουν μειώσει το μέσο όρο του "δείκτη ευτυχίας" της μουσικής διαχρονικά.